Saat saat maden faciası: Herkes gördü ama önlem almadı

Erzincan altın madeninde yaşanan ve 9 işçinin toprak altında kalmasına neden olan faciaya ilişkin bilgiler, ciddi ihmaller zinciri yaşandığını gösteriyor. Madendeki yetkililer, sabah saat 8’den itibaren, sahadaki vahim çatlakları gördü ve birbirlerine rapor etmeye başladı. Faciadan günler önce, normalde 8 metreyi geçmemesi gereken terasların varlığı şirkete bildirildi ve yükseklik indirilmedi. Kaymaları bildirecek radarların eksik olduğu da biliniyordu. İşte saat saat maden faciasına giden süreç ve ihmaller zinciri…

Erzincan’da altın madeninde, 250 metreye ulaşan yığma toprak sahası kayınca, 9 kişi toprak altında kaldı. 35 milyon metreküplük toprak temizlenmeye çalışılıyor ve çevre felaketi yaşanmaması için de önemli çalışmalar yapılıyor. Bilirkişi raporları ve sanıkların ifadeleri, facianın aslında belirgin şekilde geldiğini gösteriyor. İşte saat saat facia öncesi yaşananlar:

– SAAT 08.00: Ekipler birbirlerine sahada çatlak olduğunu söyledi. Sahada çalışan İshak Demir, İsa Taşdelen ve yığın liç ekip liderlerinden Kenan Öz Sosyal Doğan’ı cep telefonundan aradı

– SAAT 08.20 : Sosyal Doğan, Kenan Öz ile beraber olayın çatlakların bulunduğu yere çıktı.

– SAAT 08.30: İş güvenliği için yapılan toplantıda, Kenan Öz çatlakları bildirdi.  Ekipler sahaya kontrole çıktı. Kenan Öz, Ramazan Çimen, Kaan Murat Akpolat ve Yesti firmasının çalışanları yaklaşık 25 kişi ve Mürekkepçi firması çalışanlarından bir kısım çalışan sahadaydı. Çatlakların olduğu yer gezildi. Çatlakların çizgi hat boyu şeklinde olduğu,  Güneybatıdan kuzeydoğuya süreklilik arz ettiği rapor edildi. Jeoteknik Berkay Mısır ile görüşüldü,  70 milim kayma olduğunu söyledi. Bu kayma miktarı tehlikeli bir miktar olarak ele alındı. Ekip alanı boşalttı.

– SAAT 09.00: Mühendis Kaan Murat Akpolat, Murat Bayraktar, İSG Mühendisi Gizem Gazcı, Çevre Mühendisi Can Serdar Hastürk, Jeoloji Mühendisi Ali Rıza Kalender de olaya konu sahaya gitti.

– SAAT 09.30: İncelemeleri sonrası sahada bulunan YESTİ firması ve Mürekkepçiler firması sahadan çıkarıldı, çalışması durduruldu. Sosyal Doğan, 20. kademe için ekip görevlendirdi, kendisi 33. kademenin bulunduğu yere gitti. 

– SAAT 10.00:  Çatlak fotoğraflar artık işçiler tarafından çekiliyor. Risk bildirim sistemi üzerinden şirket yetkililerine gönderiliyor, işçiler tedirginlik yaşıyor, bazı taşeronlar önlem almaya başlıyor. Kamyon yollarında çatlaklar beliriyor. (Fotoğraflar basına da yansıdı)

– SAAT10.30:  Liç-yığma toprak olan bölgeye giden yollar kapatıldı. Ekipler Sonra liç bölgesine gittik. Bu arada çatlaklara sıvı verilmeye devam ediliyordu.

– SAAT 10.50: İkinci bir maile kadar sahaya girilmemesi için “İkinci bir bildirime kadar yığın liç bölgesine girişler kapatılmıştır” maili iş güvenliği grubuna, bakım grubuna, sülfit operasyon, oksit operasyon, İliç white gruplarına gönderildi.

– SAAT 11.00: sıraları: Şirket bünyesinde çalışan üst düzey yönetici olduğunu düşünülen 3 yabancı şahıs kapalı yolu geçerek alanı görmeye gitti.  Kaan Murat Akpolat izin verdi, 3 arabayla liç bölgesine giriş yapıldı. 

– SAAT 11.00. Sahadaki çatlaklar Amerika’daki şirket merkezine maille bildirildi. Saat farkı nedeniyle dönüş olmadı. 

– SAAT 12.00: Bu saatte sahanın yakınlarında patlama yapıldı. Facia bölgesine 500 metre uzatlıkta dinamit patladıldı.  13.02.2024 günü Anagold Maden sahasında patlama yapıldı. Her gün saat 12.00 ile 12.30 arasında patlatma yapılıyordu. Olayın olduğu 13.02.2024 günü patlatma, olayın olduğu yere 500 metrelik alandan daha uzak.

– SAAT 14.28: Liç bölgesine çıkan 3 yabancı şahıs ile (Elif Hanım ve Kaan Murat Bey) liç bölgesinin çıkmış durumdalar. Adnan Keklik alt orta kısımdan geri dönüyor. 14.28’de tam dönerken olay meydana geliyor. Bu sırada incelemeye giden ekiple, terasların bulunduğu yerdeki konteynerdeki 9 kişi heyelana kapılıyor. 

İHMALLER ZİNCİRİ NASIL YAŞANDI?

Bilirkişi raporun ve sanıkların verdiği bilgiye göre ihmaller zincirinin en önemli halkasını, madendeki yetkililerin sahada cirri risk yaratan çatlakların bulunduğunu görmelerine rağmen, yerinde kontrol için ekip göndermeleri oluşturuyor. Sahayı kontrole ekip giderken, toprak yığının kayma riski bulunun yerdeki konteynerde çalışanlar vardı ve sahada kamyon da bulunuyordu. 

Ayrıca, toprak kaymasını gösteren videoda, yoldan geri dönen kamyonlar görülüyor. Videoda teraslardan oluşan yollarda kamyonların gezdiği görülüyor ve bu araçlardan birisi heyelana yakalandı. 

Bilirkişi raporu ve sanık ifadelerine göre başlıca ihmaller şöyle:

• Sabah erken saatte çatlaklar rapor edilmesine rağmen, saha tamamen giriş ve çıkışı kapatılmadı.
• Çatlakların yarattığı risk bilinmesine rağmen, bu riski rapor edenler dahil, şirket çalışanları sahada gezmeye devam etti.
• Çatlaklara rağmen, borularla solüsyon verilmeye devam etti ve zemin kaygan hale getirildi.
• 8 metreyi geçen terasların varlığı biliniyordu ve tekniğe aykırı bu kadar yüksek terasların kısaltılması yapılmadı. Bu tekniğe aykırı yükseklik şirket genel merkezi tarafından da biliniyordu, rapor edilmişti.
• Sahada çatlakları ve kaymaları kontrol edecek radar yetersizdi, bu durum biliniyordu, alım planlanmasına rağmen yapılmadı.